Php Dersleri: Başlangıç
Bilgi paylaştıkça çoğalır felsefesinden yola çıkarak, bugünden itibaren buralarda php (Personal Home Page) kodlama üzerine bildiklerimi aktarmaya karar verdim. Önceleri de bu işi yapmıştım, güzel geri dönüşler olmuştu, sağlam bilgi paylaşımları ortaya çıkmıştı ve tekrar hiçbir yerde bulamayacağınız sadelikte ve samimi bir anlatım tarzıyla bir şeyler karalamaya karar vermiş bulunuyorum. (Vatana millete hayırlı olsun?)
Evet efendim, php öğreneceğiz birlikte. Daha doğrusu ben bugüne kadar öğrendiklerimi, öğrenmek isteyen, meraklı baby coder arkadaşlara aktaracağım bir aksilik çıkmazsa. Php üzerine ilk dersimizde, başlangıç yapacağız. Hemen kodlamaya geçmeden önce, 8 yıldır kod yazan birisi olarak size kabul ederseniz tavsiyelerimi ve kazandığım tecrübeleri aktaracağım birazda. Yani anlayacağınız, işe “php nedir?” ile başlayacağız.
Bu arada yazı başlığı “Terminatör 5: Diriliş” gibi oldu farkındayım, aldırış etmeyin, buyurun yazının devamına geçelim…
Php Nedir?
Php açılımı Personal Home Page veya Hypertext Preprocessor olarak layık görülmüştür efendim. %100 ne anlama geldiğini merak ediyorsanız, “Hypertext Preprocessor” tam olarak ihtiyacınızı karşılar. Öncelikle bunu bilmekte fayda var. Bunu bilmek neyime yarayacak diyenleri duyar gibi oldum, bilmeniz iyidir, yani yazdığı dilin açılımını bilmeyen yazılımcı ayıplanır maazallah. Neyse… Artık bir yazılımcı oldunuz, buraya gelip bu yazıyı okumaya başladığınız andan itibaren siz bir php yazılımcısı oldunuz inanın bana.
Komiklikler şakalar bir yana dursun şimdilik, konumuza dönelim. Php sunucu tabanlı, yani sizin bilgisayarınızda gerçekleşmeyen işlemleri işleyen bir araçtır. Şöyle anlatayım hemen, siz bir ziyaretçi olarak www.teknozort.com sitesine girdiniz ve buraya üye girişi yaptınız. Yaptığınız bu üye girişinin saklanan verileri (kullanıcı adı, şifre) gibi karşıda yer alıyor. Buradan anlamanız gereken ne? Sunucu dediğim şey www.teknozort.com sitesinin bulunduğu bilgisayar kasası. Yani biraz daha açarsak ve blogger’da barındığımızı da söylersek, Google Amca’nın California’daki kasasında tutuluyor sizin kullanıcı adı ve şifreniz. İşte olay bu. Php ile yapılan her bir işlem; veritabanı bilgi çekme, kullanıcı girişi, metin işlemeleri ve benzeri her şey bu bahsettiğimiz bilgisayar kasasında işlenen komutlar. Kısaca, sizin gönderdiğiniz isteklerin yorumlanıp, sunucu da kodların çalışması ve tarayıcınıza çıkış vermesi demek php. Ve güzel yanlarından bir tanesi, sunucunuz da yer alan bir .php dosyası yalnızca sizin ekrana verdiğiniz çıktıyı ziyaretçiye gösterir. Yani ben teknozort.com/test.php dosyasına girdiğimde içerdiği kodları göremem. Kısa ve net: Kontrol sunucuda.
Sunucu tabanlı yazılımın aksine bir örnek verelim hemen: Javascript. Internet sayfalarında yer alan Javascript kodlar, sizin bilgisayarınızda çalışır. Sunucu hiç bulaşmaz bu javascript’e ve hamallığı size yaptırır. Ancak bununda gelişmesiyle; Ajax, jQuery gibi javascript kütüphaneleri ortaya çıkmış, tarayıcı tabanlı işlemler ile sunucu tabanlı işlemleri karıştırabilme kabiliyetine sahip olmuştur bu vesile ile javascript diyelim ve konumuzdan sapmadan php ye geri dönelim.
Php, kodlama yapısı, syntaxı (kod dizilişi) itibarı ile öğrenmesi basit bir dildir. Sıkıştırma, dll dönüştürme yoktur yani açık kaynak kodludur. Tabi ki bir takım sıkıştırma / ufaltma / şifreleme uygulamaları mevcut ama genel konsept açık kaynak kodlu yazılım üzerine.
Php içerisinde kütüphaneler kullanabilir, OOP (Nesne Tabanlı Programlama) kullanabilir ve halkın Framework olarak adlandırdığı, hazır yardımcı kodlar ile ortak-takım çalışması yapabilirsiniz.
Php, kip diyebiliriz, betik diyebiliriz (BETİK!), gömme diyebiliriz bu şekillerde kullanılan bir yazılım. Yani ne anlamalıyız buradan? Php, dinamik web siteleri yaratmak için kullanılan bir araç olduğundan, bir web sitesinin temelini oluşturan HTML kodları ile birlikte çalışmalı. İşte bahsettiğimiz gömme olayını da tam olarak bu HTML kodlarının istediğimiz kısmına yapmaktayız. Bir a etiketinin linkini belirlerken, bir p etiketinin içeriğindeki yazıyı belirlerken, bir title meta etiketinin değerini belirlerken gibi bir çok kısımda dinamiklik katabiliriz web sitemize php kullanarak.
Kısa ve net olarak php’nin ne olduğunu anlatmaya çalıştım sizlere ve şaşırmayın, evet bu kadarını bilmeniz yeterli başlamak için. Herkesin yaptığının aksine, ben ilk yazıda kesinlikle kod gösterme taraftarı değilim. Bu şekilde öğrenmek, kod görmeye nazaran çok daha sağlıklı, kalıcı ve sağlam olur inanın bana.
Tavsiye olarak yazmak istediğim birkaç şey var bitirmeden.
İlk olarak, düzgün bir yol izlemelisiniz. Ne demek istiyorum? Direkt olarak örnek kod indirip, hazır scriptleri kurcalayıp hevesinizi kırmayın. Yani çok zor gelir, hiç bir şey anlamazsınız ve daha başlamadan bitirirsiniz. Bu, hiç İngilizce bilmeden İngilizce sınavına girmek gibi olur inanın bana dinleyin tavsiyemi. Özellikle php’ye giriş aşamasında düzgün bir yol takip etmeniz başarmanız anlamına geliyor.
İkinci olarak, sabır. Çünkü en büyük silahınız sabır öğrenme aşamasında. Çok kez anlamayacak, çok kez pes etme durumuna geleceksiniz. Bu gayet normal, sakın korkmayın. Önce sabretmeyi bilmeniz gerekiyor. Pes ettiğiniz durumlarda asla gerçekten pes etmeyin, bir ara verin, bırakın önünüzdeki kodu kapatın, ertesi gün tekrar açın, tekrar inceleyip ne işe yaradığını öğrenmeye veya yapmaya çalıştığınız şeyi tekrar yapmaya çalışın. Bir bakacaksınız ki 3. gün, olmadı 5. gün olayı çözmüşsünüz. Bu başlarda çok başıma geldi. Biliyorum ondan söylüyorum. Bunu yapamayacağınızı düşünüyorsanız, php öğrenmeyi başaramayacaksınız anlamına geliyor ne yazık ki.
Son olarak, merak. Araştırmalısınız, takıldığınız kısmı orada burada aramalısınız. Tam olarak bu anlama gelmiyor belki merak düzeltelim, öğrenmeye hevesli olmalı ve sürekli yeni bir şeyler kapmaya çabalamalısınız. Biliyorum bu çok klişe bir söylem, evet öyle, katılıyorum kesinlikle. Boş vere de bilirsiniz, merak olmasa da olur. Zaten ilerleyen zamanlarda ister istemez yeni şeyler öğrenecek, ihtiyaçlarınız arttıkça bilgi haznesine yeni şeyler katacaksınız. Yapmayın bunu, vazgeçtim.
Bunların dışında orta seviyelerde İngilizce var ise, siz bu işi öğrendiniz demektir. Bunun sebebi çoğu kaynağın İngilizce olması ve Türkçe kaynakların belirli bir noktadan ileriye geçememesi. Çoğunluğu kopyala yapıştır olan, kendi bilmediği şeyi başkasına anlatmaya çalışan bir milletiz ne yazık ki. Neden böyle diyorum? Önceki blogumda yazdığım yazıların %90’ını kopyala yapıştır siteleri için çalanlar çok oldu. Gelen sorulara da sıfır cevap vardı bu çalıntı sayfalarda. Bu gerçekten sinir bozucu, böyle dememin sebebi bu alınmaca yapmayın lütfen. Bu tip şeyler yanlış bilgiye sebep oluyor. Veya en basitinden size balık veriyor çoğu. Burada asıl amaç balık vermek değil balık tutmayı öğretmek olmalı değil mi? Evet efendim, en güzel böyle öğrenilir…
Sonraki derste size php’yi localhostta çalıştırmayı anlatacağım ve php düzenleme uygulamalarını tanıtacağım. Bu aşamaları da geçtiğinizde kendi bilgisayarınızda php kodlama yapmaya başlayabileceksiniz. Daha sonra da nihayet beklediğiniz klasik kısım olan “Hello World” yani “Merhaba Dünya”, yani ilk php scriptinizi yapacağız birlikte.
Şimdilik görüşmek üzere, yazılımcı olma yolunda ilk adımı attığınız için tebrikler. Ha pardon, zaten olmuştunuz siz yazılımcı ne ilk adımı? Yanlış yazdım, kusura bakmayın.
Gerçekten çok samimi bir yazı olmuş 🙂 Sonraki dersleri büyük bir hevesle bekliyorum, devamını diliyorum, güzel anlatmışsın
Teşekkür. Umarım faydalı olmuştur. Ciddi kalıplarla, bilmeyeni boğan terimlerle anlatmanın işe yaramayacağını düşünürüm hep. Bu şekilde daha akılda kalıcı ve öğrenmesi daha zevkli olmalı 🙂